Begroting 2020

B. Weerstandsvermogen en risicobeheersing

3. Risico's

3. Risico's

De risico’s uit de jaarrekening 2018 zijn het uitgangspunt van de rapportage. Nieuwe (strategische)
risico’s zijn toegevoegd, relevante wijzigingen in bestaande risico’s worden toegelicht.
In de risicomatrix zijn de risico’s geplaatst in het perspectief van kans en gevolg. In de
risicotoelichting wordt het risico nader omschreven en de (voortgang van) beheersmaatregelen
beschreven.

Risicotoelichting
In navolgend overzicht:
- Kolom nr. verwijst naar risicomatrix.
- Kolom potentiële risicogebeurtenis: de gebeurtenis voorafgegaan door het nummer van het deelprogramma waarop deze betrekking heeft. Enkele risico’s hebben betrekking op meerdere deelprogramma’s, die zijn algemeen genoemd.
- (Status) beheersmaatregelen: per risico zijn beheersmaatregelen benoemd. De voortgang/status is “cursief” beschreven.

Nr.

Potentiële risicogebeurtenis

(Status) beheersmaatregelen

1

1. Breed Sociaal Domein
Bouwsteen Omgeving
De omgeving wordt onvoldoende versterkt waardoor de beweging van “vangnet” naar “omgeving” niet of onvoldoende gemaakt wordt.

Inzet van gebiedsgericht werken (aansluiting zoeken bij de specifieke behoefte van een wijk of dorp).
Inzet van ondersteunende maatregelen zoals subsidies, accommodaties, etc.

Bouwsteen Vangnet
De afschaling van voorzieningen komt onvoldoende tot stand.

Openeinderegelingen: Toename van het aantal maatwerkvoorzieningen als gevolg van veranderende omstandigheden (economische, demografische, wetgeving, rijksbeleid)

Versterken van de omgeving.
Anders organiseren van de toegang.
Herijken van onze inkoopmethodiek.
Duurzaam partnerschap met aanbieders en gesubsidieerde instellingen.
Afspraken maken met andere verwijzers.

Bouwsteen Gedrag en Houding

De gewenste gedragsverandering bij medewerkers komt onvoldoende tot stand.

De gemeentelijke visie wordt niet onderschreven door de aanbieders

Opstellen ontwikkelplan voor medewerkers gericht op het gesprek met de inwoner, de integraliteit en het aansluiten bij de omgeving.
Meerjarige afspraken maken met aanbieders waarbij zij het vertrouwen krijgen om te investeren in innovatie

Bouwsteen Communicatie
De boodschap komt onvoldoende over

Opstellen communicatiestrategie en instrumenten.

Bouwsteen Financiën
De gerealiseerde uitgaven van het Sociaal Domein Breed  overstijgen de begroting.

Monitoren uitgaven SD-breed  versus begroting, waarbij de indeling  “vangnet” en “omgeving” wordt gehanteerd.
Oplevering van de halfjaarrapportage Sociaal Domein.

2

1.5 Kunstencentrum Jerusalem (KCJ) /Cultura Venray
Werkelijke frictiekosten wijken af van aannames.

Bij het opstellen van deze begroting was nog niet duidelijk in welke mate de frictiekosten zouden gaan afwijken van de aannames. Hierover is meer duidelijkheid na de afronding van het “Van Werk Naar Werk traject” in september 2019.
Dit project is aangemerkt als majeur project en periodieke rapportage aan de raad vindt plaats.
In de aanpak wordt extra ingezet op begeleiding naar werk, ook in uitkeringsperiode die volgt  na het “Van Werk Naar Werk traject”.

3

2.1 Grondbedrijf
Afzet gronden blijft achter bij planning

- stimuleringsmaatregelen verkoop kavels

(promotie via woonevent, internet, woontafel en ondernemersvakdagen)

- verspreide betaling en geen betaling waarborgsom zijn nog mogelijk
- courtageregeling makelaars

4

4.2 Privacy en Informatiebeveiliging
- Vertrouwelijke/gevoelige informatie is beschikbaar bij niet-geautoriseerden (binnen en buiten de organisatie)
- Onverantwoordelijk gebruik en uitwisseling van persoonsgegevens en privacygevoelige informatie binnen de organisatie en naar partners.
- Niet voldoen aan de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming)

- Maximale samenwerking door de functies van FG (Functionaris gegevensbescherming) en CISO (Chief Information Security Officer).

- Jaarlijkse verantwoording over informatie-veiligheid, implementatie BIG (Baseline Informatiebeveiliging Nederlandse Gemeenten) en privacy via ENSIA (Eenduidige Normatiek Single Information Audit).

- Privacy maakt standaard onderdeel uit van projecttoetsing
- Het uitvoeren van PIA's (Privacy Impact Assessments).
- In kaart brengen overlap verschillende normenkaders en invalshoeken en implementatie (volgorde) bepalen.

De basis is op orde. Het voldoen aan de AVG is een continu proces. Privacy maakt standaard onderdeel uit van projecttoetsing. Door maatregelen te treffen worden de risico’s geminimaliseerd.

- Opvolging geven aan bevindingen onderzoeksrapport rekenkamer;
Bevindingen zijn afgewerkt.
- De verantwoordelijkheid voor P&IB bij de proceseigenaren borgen;

Met de komst van de BIO (Baseline Informatie-beveiliging Overheid) in 2020 borgen we de verantwoordelijkheid voor P&IB bij de proceseigenaren;

- Benoemen van P&IB ambassadeurs binnen de clusters;
Binnen de teams zijn P&IB ambassadeurs aangewezen
- Uitvoeren Privacy en Security awareness trainingen.
Alle medewerkers hebben de security-awarenesstraining gevolgd.
- Jaarlijks uitvoeren pentest/ethische hack.

5

Alg. Garantstelling
Gemeente wordt aangesproken op inlossen van een garantstelling.

Het garantieplafond voor 2020 is € 600.000.

Meest risicovolle garantstelling:
Glasweb:
- Er wordt niet voldaan aan regels voor staatssteun en financieringsconstructies.

- Exploitatie valt tegen (minder uptake, meer kosten).

- Fase 2.

Garantstellingsbeleid actualiseren.
Vooralsnog geen prioriteit

- risico's explicieter opnemen
- in besluitvorming toelichten waarom risico's al dan niet worden meegewogen.
Bewustwording vergroot

- periodieke rapportage over ontwikkeling risicovolste garantstellingen. Informatieverstrekking vindt per dossier plaats.

Glasweb:

- Aanvullende informatie inwinnen:
Deze informatie geeft geen aanleiding om aanvullende maatregelen te nemen.

- Periodieke rapportage
maandelijkse voortgangsrapportage (majeure projecten).

- Bij het opstellen van deze begroting was er nog geen zicht op een aanvraag voor Fase 2.

6

Alg. Samenwerken/Verbonden Partijen

Resultaten van samenwerkingspartners wijken af van lokale doelstellingen.

Meest risicovolle Verbonden Partijen in financieel perspectief:
Veiligheidsregio:
onverwachte gebeurtenissen leiden tot extra budgetaanvraag

Noord Limburg West (NLW):
(Bedrijfsvoerings)kosten worden onvoldoende in lijn gebracht met de (korting op de) rijkssubsidie.
Begrote opbrengsten worden onvoldoende gerealiseerd (dalende Wsw-inkomsten en afnemende tewerkstelling van medewerkers)

- Beleid op samenwerking en verbonden partijen opstellen (incl. timing en niveau van informatievoorziening)
Nota vizier op samenwerking vastgesteld.

Evaluatienota (incl. verbetermaatregelen) opgesteld. Verbetermaatregelen deels doorvoeren.

- Per bestaande VP doelen en risico's inventariseren en maatregelen treffen.

- Bij het deelnemen in nieuwe VP-eisen stellen aan informatievoorziening.
Onder de noemer "grip op samenwerking" vindt uniforme sturing plaats op de vijf grote gemeenschappelijke regelingen.

Veiligheidsregio:
Regionale overleggen financieel adviseurs en adviseurs openbare orde en veiligheid per 2 maanden.
Oppakken adviezen rekenkameronderzoek
Raad geïnformeerd over financiële ontwikkelingen n.a.v. P&C-producten Veiligheidsregio.
Invullen van afspraken uit RIB “Grip op samenwerken”. Venray is adoptiegemeente.
Ambtenaren betrokken in voortraject beleidsontwikkeling en opstellen P&C-producten.

NLW:
Transitieplan afgerond.
Verantwoording vindt plaats.
Nieuwe koers wordt bepaald.

7

Alg. Bestuurders: pensioen/wachtgeld/ nabestaande pensioen en arbeids-ongeschiktheid

Door dalende marktrente en actualisatie sterftetabel (nu 2005-2010) moeten extra stortingen in de pensioenvoorziening worden gedaan om deze op niveau te houden.

Bestuurders stappen voortijdig op en maken aanspraak op wachtgeld

Bestuurders komen te overlijden of raken  arbeidsongeschikt

Onderbrengen bij pensioenfonds
Naar verwachting worden de pensioenen voor bestuurders vanaf 2021 gefaseerd overgedragen aan een  landelijk fonds.

Aanbieden outplacementtraject om wachtgeldperiode te bekorten.

Risico’s verzekeren
Er wordt een nader besluit genomen over het al dan niet verzekeren.

8

Alg. Rijksinkomsten: algemene uitkering

M.i.v. 2021 ontstaan tekorten in de exploitatie door het fundamenteel herijken van de uitgangspunten voor het  Gemeentefonds.
M.i.v. 2022 ontstaan extra tekorten op de Jeugdzorg omdat de (administratief) toegezegde extra middelen niet worden ontvangen.

Bijhouden van ontwikkelingen in het Gemeentefonds.

Bijhouden van informatie omtrent de Jeugdzorgmiddelen.

Naar hun aard hebben majeure projecten in beginsel grote risico’s in zich. Voor deze projecten zijn beheersmaatregelen getroffen, waardoor de risico’s (voor zover hierboven niet expliciet opgenomen) afdoende zijn afgedekt.

Risico-ontwikkeling
In het risicobeleid is aangegeven dat niet alle risico’s een financieel gevolg hoeven te hebben. Risico’s kunnen ook imagoschade en negatieve effecten hebben op het realiseren van (maatschappelijke) doelstellingen.
 De financieel gecalculeerde risico’s hebben zich als volgt ontwikkeld.

Stand ultimo
(bedragen x € 1.000)

2019

2020

2021

2022

2023

Algemeen

1.371

2.370

4.563

5.704

5.342

Grondbedrijf

1.803

1.680

1.569

1.558

1.591

Totaal

3.174

4.050

6.132

7.262

6.933

In de planperiode (2020-2023) nemen de risico’s toe met € 3,8 mln, door toename van risico’s in het sociaal domein en het afnemend effect van de correcties op de berekende risico’s.

Algemene dienst

Stand ultimo
(bedragen x € 1.000)

2019

2020

2021

2022

2023

Sociaal domein

1.364

1.998

2.657

3.102

3.038

Kunstencentrum Jeruzalem

404

404

404

404

404

Garanties

652

600

553

509

470

Verbonden partijen

563

563

563

563

563

Pensioen/arbeidsongeschiktheid bestuurders

710

710

710

710

710

Algemene uitkering/middelen jeugdzorg

760

380

Diversen

338

338

338

338

338

Totaal risico's

4.031

4.612

5.984

6.006

5.522

Correcties cf risicobeleid:

Risico's doen zich niet in 1 jaar voor

-1.008

-1.153

-1.496

-1.501

-1.381

Niet geïdentificeerde risico's

1.200

1.200

1.200

1.200

1.200

Opvangen risico's in exploitatie

-2.852

-2.289

-1.125

Totaal risico's na correctie

1.371

2.370

4.563

5.704

5.342

Na 2019 nemen de risico’s toe met € 4,0 mln., door toename van het risico sociaal domein (€ 1,7 mln.).  Enerzijds krijgen we beter inzicht en grip op indicatiestellingen en dus het realiteitsgehalte van de budgetten. Anderzijds omdat de gecalculeerde risico’s in enig jaar in mindering worden gebracht op de reserve sociaal domein (buffer). Daarnaast worden de risico’s minder opgevangen door exploitatie-overschotten omdat voor de periode 2020-2023 wordt uitgegaan van sluitende begrotingen.

Grondbedrijf

Stand ultimo
(bedragen x € 1.000)

2019

2020

2021

2022

2023

Projectspecifieke risico's/ramingsonzekerheden

1.291

1.308

1.337

1.354

1.387

Marktrisico

204

204

204

204

204

Risico ontwikkelbedrijf Greenport

308

168

28

Totaal risico's

1.803

1.680

1.569

1.558

1.591

Het risico neemt na 2019 met € 0,2 mln. af. Deze daling is nagenoeg gelijk aan de daling van het risico voor Ontwikkelbedrijf Greenport Venlo (€ 0,3 mln.). Voor berekening van de benodigde reserve is uitgegaan van de risicoanalyse van het Ontwikkelbedrijf zelf tegen 5,4% (aandeel gemeente Venray) verminderd met de opgebouwde reserve.

Weerstandscapaciteit

Stand ultimo
(bedragen x € 1.000)

2019

2020

2021

2022

2023

Algemene reserve

13.530

13.530

13.530

13.530

13.530

Risicoreserve grondbedrijf

4.347

4.325

4.393

6.214

5.894

Weerstandscapaciteit

17.877

17.855

17.923

19.744

19.424

Streefwaarde weerstandscapaciteit

12.000

12.000

12.000

12.000

12.000

Tekort/overschot streefwaarde

5.877

5.855

5.923

7.744

7.424

De netto weerstandscapaciteit neemt in de planperiode met € 1,5 mln. toe. De streefwaarde van
€ 12 mln. wordt ruim overschreden.
Hierna volgt een nadere specificatie en toelichting op de ontwikkeling van de twee onderdelen.

Algemene reserve

Stand ultimo
(bedragen x € 1.000)

2019

2020

2021

2022

2023

Algemene reserve administratief

16.656

15.139

14.142

13.860

13.530

Raadsbesluiten w.o. MUIP

-3.126

-1.609

-612

-331

Algemene reserve (vrij)

13.530

13.530

13.530

13.530

13.530

De algemene reserve neemt ten opzichte van de Voorjaarsnota 2019 met € 2,3 mln. af, door MUIP-aanvragen 2020-2023 die een toekomstige claim leggen op de algemene reserve.

Risicoreserve grondbedrijf

Stand ultimo
(bedragen x € 1.000)

2019

2020

2021

2022

2023

Saldo per 1-1

3.137

4.347

4.325

4.393

6.214

Winstnemingen

1.679

417

438

2.207

107

Onttrekkingen

-469

-439

-370

-386

-427

Saldo per 31-12

4.347

4.325

4.393

6.214

5.894

De winstnemingen zijn het totaal aan winstnemingen van gronden in exploitatie en winst uit verkoop van restkavels (afgesloten exploitaties). Bij gronden in exploitatie is rekening gehouden met tussentijdse winstnemingen gebaseerd op de POC methode die sinds de jaarrekening 2017 is voorgeschreven door de commissie BBV. Voor een specificatie van de verwachte winstnemingen per grondexploitatie zie paragraaf G.
De bijdragen betreft onder andere de afboeking van niet door te berekenen algemene kosten van het Grondbedrijf en de bijdrage aan voorzieningen van verliesgevende exploitaties. Daarnaast is tot 2023 een bijdrage van € 50.000 per jaar begroot voor de VPB-lasten.

Eventuele toekomstige vertragingen in de uitvoering van exploitaties kunnen grote invloed hebben op bovenstaande cijfers.